Referans monitörleri, müzik prodüksiyonu yapmak için en önemli etmenlerden birisidir. Bunun en büyük nedeni ise, yaptığınız şarkı ya da müzik prodüksiyonunun konser alanlarında ya da şarkının çalınacağı kulüplerde, arabada, cep telefonlarında nasıl duyulacağına yakın bir sonuç almanıza yardımcı olmasıdır.
Bazı insanlar çok iyi müzik prodüksiyonu oluşturmuş olsalar da, sırf referans monitörleri yerine sıradan bir hoparlör ile şarkılarını yaptıkları için sonuç hüsran olabilir. Bu yüzden, bu konuyu özellikle önemsemenizi tavsiye ediyoruz. Piyasada onlarca farklı fiyatlarla satılan onlarca ayrı marka referans monitörü bulunmaktadır. Bu monitörlerin bir de farklı boyutları vardır: 4 inç, 5 inç, 7 inç, 8 inç, 10 inç ve sonrası gibi. Eğer evde küçük bir odada müzik yapıyorsanız, blr 5 inç yakın mesafe referans monitörü almanız yeterli olacaktır. Ufak bir odada, akustiği ve büyüklüğü açısından 8 inç bir monitör yanlış seçim olabilir. Bunun birçok nedeni var, ama en belirgin nedenlerden birisi şudur: bir monitörü normal bir performansta kullanmanız için sesinin belli bir yükseklikte açılması gerekmektedir. Küçük bir odada 8 inç bir monitörü belli bir ses seviyesinde açmanız, hem odanın metrekaresi ve akustiği ile uyumsuzluk yaratabilir, hem de ses yüksekliği açısından rahatsızlığa neden olabilir. Aynı zamanda yapılan miksaj ve mastering ayarlamaları yanlış sonuçlar verebilir. Bu nedenlerden dolayı her zaman oda büyüklüğüne göre referans monitörü kullanılmalıdır.
- Küçük odalar (15 m²’ye kadar) için daha küçük monitörler: (4-6,5 inç / 10-15 cm)
- Orta büyüklükteki odalar (15-25 m² arası) için genellikle 5 inç ila 7 inç / 12-17 cm woofer’lı stüdyo monitörleri
- Büyük odalar (25 m² üzeri) için daha iyi bas tepkisi sağlamak amacıyla daha büyük monitörler (8 inç / 20 cm veya daha fazla)
Aktif ve Pasif Monitörler
İki çeşit referans monitör vardır: Aktif ve pasif monitör. Aktif monitör, basitçe, dışarıdan harici anfi (amplifikatör) kullanmadan kendi içindeki amplifikatörü kullanarak ses verebilen referans monitörleridir. Pasif monitörler ise dışarıdan harici anfi (amplifikatör) yardımıyla ses verirler.
İki Yönlü ve Üç Yönlü Monitörler
Monitörün içerdiği sürücü sayısına göre iki yönlü ve üç yönlü monitörler bulunmaktadır. İki yönlü monitörler, yüksek frekanslar için bir tweeter ve orta ile düşük frekanslar için bir woofer içerir. Üç yönlü ya da üç yollu monitörlere nazaran daha hesaplı fiyatlarla satılır ve başlangıç için kesinlikle idealdir. Üç yönlü monitörler boyut olarak iki yönlü monitörlere nazaran daha büyüktür. Daha pahalıdır ve daha detaylı ses üretirler (daha doğru bir şekilde düşük frekanslar üretirler). Orta ve büyük odalar için idealdir. İhtiyaç duyulursa ve bütçeniz de varsa, subwoofer bu sisteme dahil edilebilir. Eğer eklemeyi düşünüyorsanız, oda içerisinde yerleştireceğiniz konumu kulağınız belirleyecektir. Deneyerek en iyi noktayı belirleyebilirsiniz.
Subwoofer’ın altına bir madde koymak, genellikle daha iyi ses performansı ve titreşim kontrolü sağlamak için faydalıdır. Titreşim Önleyici Pedler (Decoupling Pads), titreşimlerin zemine aktarılmasını engeller ve sesin daha net olmasını sağlar. Bu pedler genellikle kauçuk veya silikon malzemeden yapılır ve yerle temas etmeyen bir katman yaratır.
Stüdyonuzu hangi odada kurarsanız kurun, mutlaka uymanız gereken bazı kurallar vardır. Bunlardan ilki, ses sisteminizi odanın ortasına yerleştirmenizin doğru bir hareket olmadığıdır. Bunun en büyük nedeni, sesin en az güvenilir olduğu yerin odanızın orta noktası olmasıdır.
Monitörlerinizi resimde görüldüğü gibi odanızın uzun olan kısmını kullanarak yerleştiriniz. Arka duvarlardan yaklaşık 40 ila 60 cm ve yan duvarlardan yaklaşık 60 ila 90 cm uzağa yerleştirmeyi deneyebilirsiniz. Referans monitörlerinin birbiri arasındaki mesafe genellikle 1.5 metre ile 2.5 metre arasında olmalıdır. Bu aralık uzunluğu, odanızın ve monitörün boyutuna göre değişir. Kulağınıza en uygun sesi alana kadar doğru uzaklığı belirleyebilirsiniz. Monitörler ile dinleyici arasındaki uzaklık ise 1-2 metre arasında değişkenlik gösterebilir. Monitörler ve dinleyici arasındaki üçgenin, eşit kenar uzunluklarında olması tavsiye edilir. Yani, monitörler arasındaki mesafe ile dinleyicinin her iki monitöre olan mesafesi birbirine yakın olmalıdır. Monitörler, dinleyicinin kulaklarıyla hizalanması için yaklaşık 30 derecelik bir açıyla dinleme pozisyonuna doğru çevrilmelidir. Bu önemli bir durumdur. Asla 45 derece açıyla dinleyiciye yöneltilmemelidir. Monitör, kulağı göstermelidir. Monitörlerin konulduğu yerden yüksekliğine gelince, tiz hoparlörlerin ortasının kulak hizasından yaklaşıık 4-5 cm yukarıda olması idealdir. Masa üstünde monitörleri yükseltmeye ya da sağ sola açılandırmanıza olanak tanıyan açılı standlar satılmaktadır. Doğru dinlemeyi sağlamak için her iki monitörün de aynı yükseklikte olması hayati önem taşır.
Monitörlerin konulduğu masa ve benzeri yerlerle temasının mutlaka kesilmesi önerilmektedir. Bu temas problemi, hoparlörlerden doğru bir şekilde çıkan sesin bozulmasına yol açabilir. Aynı zamanda bas frekanslarının temiz ve doğru bir şekilde duyulmasına engel olabilir. Monitörlerin altına konulan yumuşak malzemeler (pedler veya kauçuk ayaklar), sesin titreşimini azaltmaya yardımcı olur. Bazı monitörler, konulduğu yer ile teması kesen yumuşak ayakları ile birlikte satılmaktadır.
